اهمیت بازی

به هرحال گاهی سوال پیش می آید که لزوم و اهمیت بازی چیست؟ چه انگیزه خاصی وجود دارد؟ وظیفه دیگران در قبال بازی کودکان چیست؟ با توجه به تغییرات بزرگی که در جوامع رخ داده چرا بازی هنوز به همان شکل وجود دارد؟

بازی فعالیتی است که تقریبا همه از آن لذت می برند و در زندگی بزرگسالان نیز تاثیر بسزایی دارد. بازی خستگی های ناشی از فعالیت و کار روزانه را از بین می برد. نقش بازی را از اهمیتی که کودکان به آن می دهند می توان درک کرد. کودک آنچنان در بازی غرق می شود که وجود دیگران را فراموش می کند. گاهی کودک به یک اسباب بازی و یا عروسک دلبستگی پیدا می کند و جدایی از آن برایش امری نا ممکن است.

کاوش های فراوانی که در تمدن های باستانی انجام شده نشان می دهد که انسان همیشه در کنار وسایل مورد نیاز و ضروری زندگی اسباب بازی هایی نیز برای بازی کودکشان داشته اند.

برای اهمیت بازی از جرج برنارد شاو نقل شده است: کودکان بایستی خستگی ناپذیر وپرسرو صدا و سرشار از میل به بازی باشند. غیر از زمان غذا خوردن بایستی دست های خاک آلود داشته باشند. لباس هایشان را خاکی و کثیف کنند. هرچیزی که نشانه ای از آرامش و نظم بیمار گونه دارد در این مرحله غیرممکن است.

اهمیت بازی با کودکان

بازی تجربه اصلی کودک برای ادراک جهان پیرامون است و جایگاه او را در جهان مشخص می کند. کودک از طریق ابزار” بازی کردن” خود را کشف می کند. تنها با استفاده از بازی کردن است که کودک به طور انفرادی خلاقیت به خرج می دهد. در ضمن خلاقیت است که فرد خود را کشف می کند. اهمیت بازی برای این است که این اتفاق تنها در ضمن بازی کردن روی می دهد.

بازی باعث می شود کودک ضمن نشان دادن خلاقیت، مشکلات و واکنش های خود را نسبت به جهان پیرامون نشان دهد و این امکان را فراهم آورد که بازی به شکل پویایی به مداخله درمانی تبدیل شود. تعریفی که اغلب متخصصان در خصوص بازی و اهمیت بازی از آن استفاده می کنند توسط اریکسون ارائه شده است. او می گوید بازی عملکرد خود است و به منظور هماهنگ کردن فرایند های جسمی و اجتماعی با فرد انجام می شود.

بازی در همان ابتدای پیدایش در رفتارهای کودک، عملکرد فرهنگی دارد و عامل فرهنگی به شمار می رود. روحیه رقابت موجود در بازی های رقابتی انگیزه اجتماعی است. موسیقی و رقص  کاملا بازی هستند. بازی منتقل می شود و در طی زمان با آداب و رسوم مبدل می شود. بنابراین همانند نوعی حفاظ عمل می کند.

جایگاه بازی

تحقیقات نشان داده است که چهارسال اول زندگی دوره مهمی در رشد کودک است. این دوران در شکل گیری شخصیت ویژگی های بدنی او نیز دوران مهمی بشمار می رود. فرد در این سن مستعد پذیرش محیط است.

زمان و مکان مشخصی برای بازی وجود ندارد. همانطور که مشخص است اغلب کودکان و بزرگسالان در شرایط مختلف و مکان های متفاوت اقدام به انجام بازی می کنند. به طور مثال در بیشتر بیمارستان های دنیا اهمیت بازی بیشتر می شود. در بیشتر بیمارستان ها مکانی و یا اسباب بازی برای کودکان مریض در نظر گرفته نشده است. کودکی که یک انسان معمولی است ولی به دلیل شرایط غیر عادی که برایش پیش آمده باید روی یک تخت بخوابد. هم از مهر پدر و مادر دور شود و هم نتواند بازی کند و لذت ببرد. نیاز روانی کودک به بازی برای همگان مشخص شده است. اما ضرورت رفع این نیاز در محیط بیمارستان به درستی مورد برسی قرار نگرفته است.

تمام کودکان حتی محجوب ترین و کم رو ترین آنان از انجام فعالیت لذت می برد. کودکان اغلب فعالیت های ساده ای را به عنوان بازی انتخاب می کنند. با گذشت زمان و کسب مهارت های بیشتر این فعالیت ها را گسترش داده و به سطح دشواری آن می افزایند.

جایگاه بازی

فعالیت های اولیه حرکتی

همه کودکان بایستی فرصت تجربه فعالیت های حرکتی مانند قدم زدن، دویدن، خزیدن، جهیدن، لی لی، پریدن، چرخیدن و همه را انجام دهند. این حرکات مستقیما باعث افزایش سطح توانایی آنان می شود. کودکان از انجام این فعالیت ها لذت می برند. از همراهی موسیقی با حرکاتشان شاد می شوند. این کار باعث افزایش ادراک موسیقیایی آنان نیز می شود.

دویدن

دویدن عملی پرنشاط است که باعث تخلیه مقدار زیادی انرژی روانی و فیزیکی کودک می شود: دویدن در کنار شخص دیگری یا چیزی در دست داشتن مثل توپ یا انداختن آن برای شخص دیگری. این فعالیت ها باعث می شود کودکان آگاهی جسمی بیشتری به دست بیاورند. چرخش برای کودکان شادی فراوانی به همراه دارد. معمولا تا زمان از پا افتادن به این کار ادامه می دهند. تمرین چرخش حول یک محور به همراه کم و زیاد کردن ارتفاع بدن نیز مفید است.

غلت خوردن

اکثر کودکان این فعالیت را دوست دارند. یکی از دلایل این موضوع و اهمیت این بازی افزایش آگاهی از بدن می باشد. اوج این آگاهی زمانی است که بدن با سطح سفت زمین تماس می یابد. وقتی روی زمین غلت می خورند حالت تاب خوردن را برایشان تداعی می کند.

پریدن

فعالیت رضایت بخش است که در اثر فراهم آوردن امکان جدا شدن از زمین هیجان زیادی برای کودکان به همراه می آورد. پریدن از روی ارتفاع و جعبه ها و اشیا باعث افزایش آگاهی کودکان می شود.

آب بازی

در آموزش پیش دبستانی آب یکی از ابزارهای مهم آموزشی بشمار می رود. این ابزار به راحتی در دسترس است و دارای انعطاف زیادی برای مقاصد مختلف آموزش است. کودک به راحتی جذب آب می شود، زیرا می تواند آن را به اطراف بپاشد، اشیاء دیگر را در آن قرار دهد و با او بشورد.

متاسفانه اغلب مربیان و آموزگاران آب بازی را بی فایده می دانند و آن را عامل آلوده شدن و خیس شدن محیط آموزش می دانند. اهمیت بازی با در این است که آب عامل مهمی در فرونشاندن تنش و ایجاد آرامش است.

ماسه بازی

به دلیل قدرت شکل پذیری فراوان ماسه این ماده نقش عمده ای در بازی های کودکان ایفا می کنند. پیشنهاد ماسه بازی به کودکانی که مردد هستند در انتخاب بازی معمولا با استقبال روبه رو می شوند. کمی ماسه را رطوبت دار کنیم می توان تونل- قلعه و برج و اشیاء متفاوت به وجود آورید.

تا اینجا متوجه اهمیت بازی در زندگی از همان ابتدا به دنیا آمدن شده ایم. حتی برای بزرگسالان هم بازی بسیار جذاب است و در درمان هم موثر است و استفاده می شود.

ما باید با همراه بودن کنار فرزند به او کمک کنیم تا بازی های مناسب را انجام دهد و از دور مراقب او باشیم به طوری که استرس به کودک وارد نکنیم و بگذاریم لذت ببرد.

منبع :  کتاب بازی درمانی ( نظریه ها- انجام پژوهش و روشهای مداخله)  دکتر سیدعلی صمدی

نویسنده: سبا صفایی راد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *