نقش بازی های نمایشی در رشد شناختی و عاطفی کودکان
بازی های نمایشی نقش بسزایی در رشد کودکان دارند. توانایی برقراری ارتباطات احساسی و ابراز عقاید و خواسته ها و نشان دادن واکنش های عاطفی و رفتاری از طریق شیوه های غیرکلامی در انسان ذاتی است. کودکان نسبت به حالات و رفتار یکدیگر آگاهی زیادی دارند. روانشناسان مایل هستند که واکنش های خلاق کودکان کم سن را بدون واسطه مورد برسی قرار دهند. در این زمان است که جزئیات روابط و احساسات کودکان بدون کلام و با استفاده از حرکاتشان داد می شود. به این وسیله خواسته ها و علائق آنان را آشکار می سازد.
بازی نمایشی به این گونه است که کودکان شی یا شخصی را به صورت نمادین چیز دیگری فرض می کند. می توان گفت فرایند شکل استعاره ها و نمادها در کودک و استفاده مناسب و درست از آن ها از اهمیت اساسی برخوردار هستند.
کودک می تواند خود را به جای اشیاء یا اشخاصی بگذارد که به آن ها علاقه دارد و یا به آن اهمیت می دهد. هنگامی که کودک اینگونه بازی را تجربه می کند و نقش های گوناگون اجتماعی را تجربه می کند. احساسات گوناگون را یاد می گیرد و همدلی در کودک شکل می گیرد.
بازی های نمایشی مفید برای رشد شناختی و عاطفی کودکان
پانتومیم یا اجرای فعالیت های نمایشی و بازی کردن نقش ها بدون استفاده از کلام می تواند سطح استفاده از این نمادها و استعاره ها را گسترش داده و به آن معنی ببخشد.
واکنش های انفرادی و متکی بر مشاهده مستقیم:
به طور مثال بچه ها به صورت گروهی و به صورت دایره روی زمین بنشینند. از یکی از کودکان درخواست کنید تا فعالیت ساده ای را انجام دهد. مثلا صندلی را بیاورد و روی آن بنشیند. کتابی را از کتابخانه بردارد یا طناب بازی کند. این فعالیت ها باید به صورت واقعی اجرا شود.
هنگامی که فعالیت تمام شد از کودک دیگری بخواهید که او رفتار و کار دوستش را به صورت پانتومیم انجام دهد. این بازی به صورت گروهی است. ولی می توانید این بازی نمایشی را در خانه به صورت خانوادگی با فرزندانتان و همسرتان و حتی هنگامی که کودکان دیگری در منزل شما هستند انجام دهید.
قضاوت گروه در مورد نحوه اجرای کودک:
پس از تمام شدن این بازی نمایشی از دیگر کودکان بخواهید که در مورد بازنمایی کودک دیگر قضاوت کند. اهمیت قضاوت در این است که اغلب کودک دوم که قرار است نظر دهی کند؛ حرکات فراموش شده توسط کودک اول را گفته و یا باز نمایی می کند. در مورد اجرای کودک دوم بهتر است مربی نظر بدهد. سپس سایر کودکان را در بحث درگیر کند. به این ترتیب درگیری کودکان در اجرای نقش عمیق تر شده و به حرکتی معنادار تبدیل شود.
نشان دادن حالت های صورت و احساسات منعکس شده در آن:
کودکان می توانند به صورت گروهی و همزمان با هم فعالیت کنند. در چنین وضعیتی بهتر است دور هم بنشینند و هرکس واکنشی را که مایل است نشان دهد. بازی های نمایشی برای رشد عاطفی کودکان وجود دارد که می توانند بیان احساسات خود را به شیوه غیر کلامی بیاموزند.
بهتر است شما به عنوان مربی و یا بزرگتر اطلاعاتی را اول به کودکان بدهید. مثلا نوع احساسی را که موجب بروز واکنش چهره خاصی در فرد می شود را مطرح کند. (برای مثال حالت فردی که عصبانی شده است و می خواهد دعوا کند. فردی که خبر خوبی را شنیده است. یا کسی که ناراحت است و می خواهد دعوا کند. یا نشان دادن فردی که دندان درد دارد.) برای شروع کار می توان به کودکان پیشنهاداتی در مورد اجرا و یا انتخاب موضوع ارائه گردد.
شخصیت خیالی:
یکی دیگر از بازی های نمایشی موثر در رشد کودکان بازی با شخصیت خیالی می باشد. در آغاز این کار بهتر است به موقعیت های واقعی تاکید شود. پس از کسب مهارت کودکان بر این موضوعات، می توان از آنان درخواست کرد تا به خلق شخصیت بپردازند. یا صحنه ای را که شاهدش بودند را اجرا کنند یا نقش یک شخصیت تلوزیونی یا کارتونی را ایفا کنند. مثلا در نقش سیندرلا ظاهر شوند و پسرها در نقش بتمن یا زورو. این شخصیت ها کلیشه ای هستند. باید به کودکان توضیح دهیم که هر نامادری مثل نامادری سیندرلا بدجنس نیست. بهتر است تصوراتشان را از قصه ها و افسانه ها نشان دهند.
مثلا در خلال زمانی که گروهی در باغ وحش یا یک جزیره در حال گردش هستند؛ گروه دیگر می توانند حیوانات مختلف را بازنمایی کنند. گروهی حرکت دریا را نشان دهند. گروهی نیز دست هایی از پارو زنی را بازنمایی کنند و در حال برگشت به جزیره هستند. این بازی نمایشی علاوه بر سرگرم کننده بودن، باعث رشد شناختی کودکان از دنیای اطراف خود می شود.
هنگامی که در مجسم کردن حالت و یا احساس شخصیت مورد نظر خود احساس ناتوانی کنند.
این فعالیت خود به خود آن ها را به یک سطح بالاتر برده و به مرحله اجرای نمایش های کلامی خواهد کشاند.
