بازی زبان کودک

بازی

بازی کودک در فرهنگ نامه وبستر به معنی الف)حرکت، جنبش و فعالیت ب) آزادی یا محدوده ای برای حرکت و جنبش ج) فعالیت یا تمرین برای سرگرمی، تفریح یا ورزش آمده است. ورزش نوعی بازی در نظر گرفته شده که در لغت به معنی سرگرمی و تفریح می باشد. در فعل به معنی بازی کردن و سرگرم شدن است. در نظریه تحلیل ارتباط محاوره ای، بازی در ارتباط بین دو فرد ظاهر می شود و نوعی محاوره و تبادل کلامی بین دو فرد است.

بازی چیست ؟

طبق نظر ماکارنکو بازی فعالیتی انتخابی و داوطلبانه به منظور سرگرمی، شادی و صرف انرژی می باشد. در بازی عواطف و هیجانات به شکل بی ضرر تخلیه می شوند. رعایت قوانین و مقررات، هماهنگی های جسمانی، تقویت حواس، تعادل روانی و کسب مهارت های اجتماعی از طریق بازی صورت می گیرد. همچنین بازی نوعی رفتار برای بیان خواسته های درونی کودک است. رفتار کودک موقعی که اجبار و وظیفه نداشته و برای وی شادی و لذت به همراه داشته باشد، به عنوان بازی پذیرفته می شود .

معیار های بازی کودک

به نظر می رسد که باید معیارهایی باشد که به وسیله آن بتوان بازی را از غیر بازی تمیز داد. نیومن در تعریف بازی معیارهایی را به شرح زیر برشمرده است :

الف ) کنترل درونی : یعنی فعالیتی بازی است که از درون فرد جوشیده باشد. امر و نهی و وظیفه در آن دخالت نداشته باشد. فعالیت موجود دستوری و الزامی نیست، بلکه از درون و با توجه به نیازهای فرد هدایت می شود.

ب ) واقعیت درونی : در بازی فعالیتی انجام می گیرد که خود بازیگر به آن واقعیت می دهد. به ویژه در بازی های انفرادی و تخیلی که در آن کودکان عمدتاً به شیوه درون سازی فعالیت دارند.

ج) انگیزه باطنی : یعنی عاملی که فرد را به فعالیت وا میدارد ، یک شی خارجی نیست. مثلاً نمی توان به کودکی گفت که این بازی را انجام بده تا برای شما بستنی بخرم. کودک باید با عامل درونی و نیاز درونی خود به سوی بازی برود.

رهبری بازی

هدایت و یاری کودک در هنگام بازی یکی از مهم ترین نکاتی است که در بازی های کودکان باید بدان توجه نمود. اکثر اولیا معمولاً در رابطه با رهبری فرزند خود در بازی برخورد مناسبی ندارند. این برخورد مناسب به سه شکل عمده جلوه گر می شود.

الف) عدم دخالت : 

بعضی از والدین علاقه ای به بازی فرزندان خود ابراز نمی کنند و فکر می کنند که آنها خودشان می دانند که کدام بازی بهتر است و چه نوع اسباب بازی انتخاب کنند . فرزندان چنین والدینی انضباط درستی در کار پیدا نمی کنند. بی نظم بوده و برنامه ریزی صحیحی برای خود ندارند. چون هدایت کننده ای ندارند و احتمالاً به بازی های خطرناک روی می آورند. چنین فرزندانی در انتقال به دنیای کار با مشکل مواجه می‌شوند.

ب) دخالت زیاد : 

عده‌ای دیگر از والدین نسبت به بازی کودکان توجهی بیش از اندازه می‌نمایند و همیشه در بازی کودکان به خالت می‌کنند و راه کار را به آنان نشان می دهند حتی در بازی مسئله ای طرح کرده و قبل از اینکه کودک آن را حل کند جواب آن را میگویند کودکان این چنین والدینی وابسته بوده استقلال اعتماد به نفس و خلاقیت خود را از دست می‌دهند.

ج) تعداد اسباب بازی : 

دسته سوم از والدین میزان اسباب‌بازی را ملاک می دانند. لذا پول فراوانی را صرف تهیه اسباب بازی می کنند. اتاق این کودکان بی‌شباهت به مغازه اسباب بازی فروشی نیست. این کودکان از ادامه بازی با یک اسباب بازی منصرف شده، از تکمیل فعالیت و یادگیری می مانند. آنها را خراب می کنند و یا چیز تازه ای می خواهند. طبیعتا قوه ابتکار خود را از دست داده و در بازی اکثراً نقش فعالی ندارند. گاهی به خاطر داشتن تعداد بیشتر اسباب بازی مغرور شده و بر خود می بالند که این خود باعث رشد نامناسب عاطفی و شخصیتی می شود.

 اسباب بازی کودک

 یکی از عواملی که در نوع و کیفیت بازی کودکان تاثیر می گذارد نوع اسباب بازی هایی است که کودکان از آن استفاده می کنند. در این قسمت نظر ماکارنکو در رابطه با اسباب بازی توضیح داده می شود. وی سه نوع اسباب بازی را معرفی می کند که عبارتند از:

الف ) اسباب بازی آماده یا مکانیکی و یا اسباب بازی ساده : که عبارتند از انواع اتومبیل عروسک و غیره که به صورت آماده در اختیار کودک قرار میگیرد

ب) اسباب بازی نیمه آماده : که در آن کودک با دستکاری اسباب بازی تغییراتی در آن صورت داده و چیزهایی یاد می گیرد. مثل تصاویر گوناگون همراه با سوالات، تصاویر بریده، مکعب ها، طرح ها و مدل هایی که قطعاتش از هم باز و بسته می شود.

ج ) اسباب‌بازی مصالح : گل، شن، قطعات مقوا، چوب و کاغذ

فایده اسباب بازی ها

 فایده اسباب بازی آماده این است که کودک را با اشیا پیچیده آشنا می سازد. او را به مسائل فنی نزدیک کرده، قوه تحلیل فرد را  بیشتر می کند.

فایده اسباب بازی نیمه آماده در این است که کودک موفق به حل مسئله ای می شود؛ که به تنهایی هرگز نمی توانست آن را حل کند.

اسباب بازی های نوع سوم که از مواد طبیعی مختلف هستند ارزانترین و فراوان ترین و مناسب ترین وسایل بازی هستند. این اسباب بازی ها بیش از انواع دیگر به فعالیت طبیعی انسان نزدیکتر است. کودک در بازی با این وسایل از یک تربیت عادی برخوردار می‌شود. زیرا علاوه بر اینکه با واقعیت موجود در تبادل و ارتباط می باشد، قوه تخیل او را نیز فعال می‌کند. به نظر ما بهترین نوع اسباب بازی ترکیبی از این سه نوع است. به هر حال نباید تعداد اسباب بازی ها به اندازه ای باشد که کودک در میان آنها گم بشود.

منبع : کتاب روانشناسی بازی

تالیف : سیامک خدایی خیاوی

  نویسنده : ندا افشاری