آسیب پذیری در برابر بیماری و صدمه
ترس اغراق آمیز از صدمه آسیب و بیماری به سه شکل دیده می شود: فاجعه انگاری بیماری جسمانی، فاجعه انگاری حالت های هیجانی و فاجعه انگاری رویداد های منفی بیرونی. اگر این جمله ها در مورد شما صدق می کند احتمالا طرحواره آسیب پذیری دارید.
_ نمی توانم ذهن خود را از این فکر خلاص کنم که هر لحظه ممکن است اتفاق بدی بیفتد.
_ نگرانم که مبادا آواره خیابان ها شوم و بی خانمان شوم. نگرانم مورد حمله دزدان و جیب برها قرار بگیرم.
_نگرانم مبادا دچار بیماری علاج ناپذیر شوم. حتی زمانی که پزشکان مشکل را تشخیص ندادن.
_اگر تنهایی سوار هواپیما، قطار یا هر وسیله ای شوم دچار اضطراب می شوم.
_نگرانم در جمع و حضور دیگران کنترلم را از دست بدهم.
چه تجاربی باعث به وجود آمدن تله آسیب پذیری می شود؟
احساس اولیه ای که به تنهایی به آسیب پذیری ربط دارد اضطراب است. بخاطر این اضطراب هر لحظه احساس می کنید فاجعه ای در راه است. فکر می کنید در اثر بروز حوادث فاجعه بار راهکار های متداول و معمول شما نمی توانند در این موقعیت گره گشا شوند. این طرحواره از دو جهت عرصه را بر شما تنگ می کند. از یک سو احتمال بروز خطر را بالا می برد و از سوی دیگر ظرفیت و توان مقابله را در شما کم می کند.
ترس از آسیب دیدن و بیماری
افراد ترس های زیادی را تجربه می کنند که محتوای این ترس ها بستگی به طرحواره آسیب پذیری دارد. از جمله در حوزه سلامتی و بیماری اگر با این نوع آسیب پذیری اشتغال ذهنی دارید احتمالا دچار خود بیمار انگاری شده اید. شما مدام نگران سلامتی خود هستید این نگرانی شاید برخی اوقات به وسواس درباره سلامتی نیز تبدیل شود. علی رغم اینکه پزشکان به شما درباره سلامتی تان اطمینان خاطر می دهند اما شما مطمئن هستید دچار بیماری علاج ناپذیر مثل سرطان، ام اس یا بیماری مرگ بار دیگری شده اید که نشانه های طرحواره آسیب پذیری است.
حملات وحشتزدگی
بیشتر افرادی که دچار حملات وحشت زدگی می شوند در این حوزه از آسیب پذیری مشکل دارند. شما مدام وضعیت جسمی خود را بررسی می کنید تا به وجود علائم بیماری پی ببرید. به بدن خود سخت حساس هستید. هر احساس عجیب و بی ربطی را که در بدن خود تجربه می کنید؛ بالقوه می تواند آغازگر حمله وحشتزدگی باشد. ممکن است چندین احساس گذرا باشد اما شما نمی توانید بیخیال آن شوید. نسبت به فعالیت ها، احساس ها و شرایطی که مردم به سادگی از کنار آن می گذرند، حساس می شوید. برای شما ممکن است سرآغاز حمله وحشت زدگی باشد. عواملی مثل سرما، گرما، ورزش، عصبانیت، مصرف دارو و رابطه جنسی می تواند در حکم ماشه چکان حمله وحشتزدگی باشد.
شما سخت به دنبال افزایش اطلاعات پزشکی خود هستید یا ممکن است از آن طرف بوم افتاده باشید. یعنی کاملا از نام بردن بیماری ها و شنیدن یا معامله اخبار پزشکی خودداری ورزید. شما از اینکه بیمار شوید به شدت می ترسید. ممکن است حتی بخاطر این ترس به پزشک مراجعه نکنید. شما مدام نگران سلامتی خود و اطرافیانتان هستید که مبادا مشکلی پیش بیاید. شما دنیا را جایی خطرناک می دانید. زمانی که میزان خطر را بیش براورد کنید آرامش و آسایش از زندگی شما رخت برخواهد بست.
از حوادث ناگواری مثل رانندگی و سقوط هواپیما می ترسید. این حوادث پیش بینی ناپذیر است و شما چاره این کار را در این دیده اید که اصلا استفاده نکنید از این وسایل برای سفر.
ریشه های تحولی طرحواره آسیب پذیری
۱_ ممکن است والدین تان به همین مشکل مبتلا باشد. والدین ترسو و محتاطی داشته اید. یا در برخی حوزه های خاص مثل از دست دادن کنترل بیماری و شکستگی آسیب پذیر بودند.
۲_ والدین تان سخت مراقب شما بوده اند. مدام در مورد خطرات احتمالی به شما هشدار می دادند و شما به تدریج حساس شده اید.
۳_ والدین تان شما را به حال خود رها کرده اند. دوران کودکی از لحاظ عاطفی، جسمی و مالی روزگار خوبی نداشته اید. معمولا این تجربه می تواند باعث طرحواره محرومیت هیجانی هم شود.
۴_ ممکن است در دوران کودکی سخت بیمار شده اید. حادثه ناگواری برای شما پیش آمده مثل تصادف که منجر به آسیب پذیری شما شده است.
۵_ یکی از والدین را در حادثه دلخراش از دست داده اید. این حادثه باعث شده که دنیا را جایگاه نا امن و خطرناک بدانید.
مراحل تغییر طرحواره آسیب پذیری
۱_ ریشه های تحولی طرحواره زندگی تان را درک کنید.
۲_ فهرستی از ترس هایتان تهیه کنید.
۳_ موقعیت های ترس برانگیز را طبق سلسله مراتب نظم بدهید.
۴_ افراد صمیمی زندگیتان مثل همسر، فرزند و اعضای خانواده را ملاقات کنید. از آنها بخواهید برای برخورد جدی و اساسی با ترس هایتان به شما کمک کند.
۵_ اختمال وقوع حوادث ترس برانگیز را برسی کنید.
۶_ تمرین های آرامش بخش انجام بدهید.
۷_ در زندگی واقعی بر ترس هایتان غلبه کنید.
۸_ با کودک درون حرف بزنید. برای کودک درون والدی توانمند و شجاع باشید.
