فرسودگی شغلی

مشاغل در هر زمینه ای امروزه با عوامل و چالش های مختلفی دست و پنجه نرم می کنند.

یکی از این مشکلات فرسودگی شغلی نیروی انسانی و در نتیجه کاهش بهره وری سازمانی آن می باشد.

هر سازمان و یا دولتی در کنار داشتن منابع و مواد لازم و نیروی انسانی ماهر باید با عوامل فرسوده کننده و

بهبود دهنده فرسودگی شغلی افراد آشنا باشد.

طبق تحقیقات مدلی برای فرسودگی شغلی ارائه شده است که شامل خستگی عاطفی،مسخ شخصیت و کاهش عملکرد فردی می باشد.

تعریفی که برای حالت خستگی عاطفی می توان بیان کرد عبارت است از حس پوچی و تهی بودن فرد به همراه فشار روانی و احساس

خشکی و عدم احساسات نسبت به محرک های محیطی.مسخ شخصیت نیز حالت روانی دیگری است که در آن فرد پاسخی منفی و سنگ

دلانه به افرادی که از وی خدمات دریافت می کنند و یا با او همکار هستند بروز می دهد.کاهش عملکرد فرد نیز مربوط به ارزیابی های فرد

نسبت به خودش می شود که معمولا خود را به صورت عدم احساس رضایت و کفایت شغلی نشان می دهد.

2) عوامل مرتبط با فرسودگی شغلی:

1) تاب آوری:

یکی از عوامل مرتبط با فرسودگی شغلی میزان تاب آوری افراد می باشد.تاب آوری خود نیز با عوامل مختلفی نظیر تیپ شخصیتی،وراثت و

سایر عوامل محیطی در ارتباط است.پژوهش های صورت گرفته در این زمینه نشان می دهد بین تاب آوری و مولفه های فرسودگی شغلی

ارتباط وجود دارد.تاب آوری،فرد را در مدیریت استرس و پیشگیری از فرسودگی توانمند می سازد.به همین علت آموزش شیوه های صحیح

تنظیم هیجان و مدیریت خویش و کارگاه ها و همایش ها می تواند میزان تاب آوری افراد را بهبود بخشد.

2) نوع استخدام،تحصیلات و سابقه کار

بین مولفه های ذکر شده در فرسودگی شغلی با نوع استخدام،تحصیلات و سابقه کار رابطه و همبستگی وجود دارد.در تحقیقات صورت گرفته

راجب کارمندان مراکز بهداشتی شهرستان بابل مشاهده شد بین خستگی هیجانی و مسخ شخصیت با میزان تحصیلات افراد رابطه معنی دار

معکوس وجود دارد.به این معنی که،کارمندانی با سطح تحصیلات بالاتر سابقه خستگی هیجانی و مسخ شخصیت کاری کمتری از خود نشان

می دهند.همچنین بین خستگی هیجانی و مسخ شخصیت با مولفه های سابقه کار و نوع استخدام رابطه معنی دار مستقیم مشاهده

شد.در نهایت می توان این گونه نتیجه گرفت با توجه به وجود مولفه های نام برده در تمام مشاغل فراهم کردن انگیزه و مدیریت صحیح

نیروهای انسانی از امور حساس پیش روی مدیران است.

3) خودارزیابی و اقدامات هیجانی

خودارزیابی محوری را می توان نتیجه گیری افراد راجب خویش در چهار بعد عزت نفس،جایگاه مهار،روان رونجورخویی(تمایل برای ایمن بودن

و انطباق پذیری فرد)و خودکارآمدی تعریف کرد.اقدامات هیجانی نیز به دو دسته اقدامات سطحی و عمقی دسته بندی می شوند.در اقدامات

سطحی فرد هیجانات خود را سرکوب کرده و آن را نادیده می گیرد.در اقدامات عمقی فرد به بررسی و حل مسائل به جای نادیده گرفتن آن ها

می پردازد.

از جمله عوامل درگیر در میزان فرسودگی شغلی خود ارزیابی و اقدامات هیجانی افراد می باشد.در پژوهش صورت گرفته بر روی پرستاران

بیمارستان خرم آباد مشاهده شد که بین خود ارزیابی بالاتر پرستاران و استفاده بیشتر از اقدامات سطحی با میزان فرسودگی شغلی آنان

رابطه مستقیم معنی دار وجود دارد.

4) نظام مالی و بودجه،پاداش،نظارت و کنترل 

پژوهش انجام شده بر روی کارمندان سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی حاکی از آن است که بین عوال ذکر شده در بالا و  فرسودگی شغلی

همبستگی مستقیم و معناداری وجود دارد.بنابراین می توان با شناسایی عوامل نام برده و دیگر عوامل که می تواند حتی تاثیرات گسترده ای

بر فرسودگی شغلی فرد داشته باشد بازدهی کارمندان را بهبود بخشید و فرسودگی شغلی را نیز کاهش داد.

5) رضایت شغلی

رضایت شغلی  به واکنش هاي شناختی، عاطفی و سنجشی افراد، نسبت به شغلشان اطلاق می گردد.رضایت شغلی به عوامل مختلفی

مانند نوع قرارداد و برخوردهای سازمانی مدیران با کارمندان ارتباط و همبستگی دارد،به طوری که کارمندان استخدامی رضایت بیشتر و

فرسودگی شغلی کمتری را نشان می دهند.همچنین سازمان هایی که مدیرانی خشک و به دور از سبک های مدیریتی نوین دارند نیز با

کاهش بهره وری و فرسودگی کارمندان خود بیشتر از سایر مدیران در ارتباط هستند.پژوهش صورت گرفته بر روی کتابداران تخصصی و

دانشگاهی حاکی از آن بود که بین رضایت شغلی و فرسودگی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد.

6) سلامت سازمانی

سلامتی سازمان از لحاظ فیزیکی، روانی، امنیت، تعلق، شایسته سالاری و ارزش گذاری به دانایی، تخصص، شخصیت ذی نفعان، رشد دادن

به قابلیت های آنها و انجام وظایف محول شده از سوی فراسیستم های خود در اثربخشی رفتار هر سیستمی تاثیر بسزایی دارد.پژوهش های

صورت گرفته بر روی کارمندان شهرداری منطقه یک حاکی از آن است که تعهد سازمانی و سلامت سازمانی با یکدیگر در ارتباط و هر دو بر روی

فرسودگی شغلی تاثیر گذار و با آن در ارتباط هستند.

نویسنده : احسان سیفی

برای آشنایی بیشتر با این مبحث میتوانید از پادکست زیر استفاده نمایید:

https://razekhoshbakhti.com/file/%d9%84%d8%a7%db%8c%d9%81-%da%a9%d9%88%da%86%db%8c%d9%86%da%af/

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *