کودک و کارهای خانه
هر پدر و مادری دوست دارد فرزندی مسئولیت پذیر پرورش دهد تا بتواند در جامعه نیز نقش خود را بیابد. البته قبل از آن، کودک نیاز دارد کمک به افراد خانواده و مسئولیت پذیری را فرا گیرد. انجام کارهای خانه، پیش آموزشی برای زندگی واقعی است و مهارت های زندگی را که کودک در آینده به آن ها نیاز دارد، به او می آموزد. متأسفانه عده ی کمی از کودکان این مهارت را در خانه کسب می کنند. کودکان یک نسل قبل، انجام کارهای خانه و کمک به والدین را جزء وظایف انکارناپذیر خود می دانستند، به خصوص افرادی که در روستاها و مزارع زندگی می کردند. تقسیم کار در خانه و انجام آن همیشه کار آسانی نیست؛ ولی شیوه هایی وجود دارد که با به کارگیری آن ها، می توان کار را با لذت انجام داد و به آن به عنوان «کار» نگاه نکرد. در بسیاری از خانواده ها انجام کارهای خانه، یک سنت است. این کار از یک طرف به کودک کمک می کند تا مسئولیت پذیری را بیاموزد و از طرف دیگر به والدین کمک می کند.
از اشتباهات متداول پدر و مادرها بپرهیزید: هرگز روی انجام کامل کار، پافشاری نکنید. هیچ کس کامل نیست؛ پس باید سطح توقع تان را از کودک نیز کاهش داده و بگذارید کار را هر طور که راحت تر است، انجام دهد. وسط کار دخالت مستقیم نکنید.
به تعویق نیندازید: این تصور ممکن است در ذهن شما شکل بگیرد که هنوز کودک تان برای انجام برخی کارها خیلی کوچک است؛ ولی برخلاف تصور شما، توانایی های او خیلی زیاد است. کودکان می توانند کارهایی را از سنین پایین انجام دهند. به عنوان مثال: گذاشتن لباس های کثیف در لباس شویی یا سبد رخت های چرک، تمیز کردن سفره ی غذا. پدر و مادرها فکر می کنند که اول باید کودک آموزش کامل ببیند و بعد اجازه ی کار به او بدهند؛ ولی این تفکر صحیح نیست؛ زیرا کودک با انجام کار، آن را بهتر یاد می گیرد.
تشویق و تحسین را فراموش نکنید: کودک را در حین انجام کار تحسین و تشویق کنید و منتظر پایان کار نباشید. این کار تأثیر مثبت روی کودک می گذارد و او برای تکمیل کار مشتاق تر می شود.
بی ثبات نباشید: کاری را که کودک همیشه انجام می دهد به عهده ی خودش بگذارید. به فرض، هر روز بعد از خوردن صبحانه، ظرف غذایش را به سمت سینک ظرفشویی ببرد.
کارها را در قالب جدول در آورید: کارهایی را که افراد خانواده باید انجام دهند در یک جدول بنویسید و از کودک بخواهید هر کدام را دوست دارد، انتخاب کند. به طور روزانه و به شکل تصویر یا هر شکل ابتکاری دیگری، کارها را مشخص کنید. فقط مراقب باشید افراد خانواده کارهای مناسب سن و توان شان را انتخاب کنند. به عنوان مثال، یک جدول سه ستونه را رسم کنید. یک ستون برای نوع کار، ستون دوم زمان تحویل و ستون سوم برای درج زمان تکمیل کار. می توان دو جدول جداگانه هم رسم کرد؛ یکی برای کارهای روزانه و دیگری برای کارهای هفتگی.
جهت انجام کار پولی پرداخت نکنید: انجام بخشی از کارهای خانه، جزء مسئولیت های کودک است و بخشی جنبه ی یادگیری دارد. کودکان هرگز به فکر دریافت پول نیستند. این واقعیتی انکارناپذیر است که کودکان باید نحوه ی به دست آوردن و خرج کردن پول را فرا بگیرند، ولی نه در مقابل انجام کارهای خانه. البته در مورد کودکان بزرگ تر استثنا وجود دارد؛ وقتی آن ها انجام برخی کارها را از قبل فرا گرفته و آن ها را انجام می دهند، پول می تواند یک محرک خوب برای انجام کارهای اضافی، و نه مسئولیت های محوله باشد.
کارهایی مناسب سن کودک: توانایی کودک ممکن است فراتر از تصور شما باشد. کودکی که می تواند یک بازی کامپیوتری را کامل انجام دهد، قادر است تا ماشین ظرف شویی را روشن کند.
کارهای پیشنهادی در خانه متناسب با سن کودک دو تا سه سال عبارت اند از: جمع آوری اسباب بازی، غذا دادن به حیوانات، گذاشتن لباس های کثیف در سبد رخت های چرک، گردگیری، پاک کردن لکه ی آب، چای… از روی میز، گذاشتن کتاب ها یا مجلات روی هم. البته والدین باید توجه کنند این کارها را کودک نمی تواند مانند یک فرد بالغ انجام دهد. منظور فقط انجام آن هاست زیرا او از انجام آن ها لذت می برد.
کارهای مناسب برای کودکان چهار تا پنج سال هم شامل: مرتب کردن تخت خواب، خالی کردن سطل زباله ی کاغذهای باطله، آوردن روزنامه یا نامه ها، تمیز کردن میز، کشیدن علف های هرز باغچه، آب دادن گل ها، شستن برخی ظروف پلاستیکی است.
کارهای مناسب کودکان شش تا هفت سال هم عبارت اند از: جارو کردن، چیدن و جمع کردن میز، جمع کردن برگ های حیاط و باغچه، و تمیز نگه داشتن اتاق خواب.
کارهای مناسب برای کودکان هشت تا نه سال شامل: استفاده از جاروبرقی، تمیز کردن میز بعد از هر وعده ی غذا، شستن لباس های شخصی، دوختن دکمه، آماده کردن صبحانه برای خود، پوست کندن سبزی جات، پختن غذاهای ساده مانند تُست کردن نان، و تی کشیدن می شود.
کارهای مناسب کودکان ده ساله یا بزرگ تر عبارت اند از: برداشتن ظروف از ماشین ظرف شویی، تا کردن لباس های شسته شده، شستن و تمیز کردن دست شویی، تمیز کردن شیشه ها، شستن اتومبیل، پختن یا کمک در درست کردن برخی غذاها با نظارت بزرگ ترها، اطو کردن، مراقبت از خواهر یا برادر کوچک تر با وجود یک فرد بزرگ تر در خانه، تمیز کردن آشپزخانه، تمیز کردن اجاق گاز، و تعویض ملافه های خودش.
