راهکارهایی برای پیشگیری از نق زدن بچه
نق زدن و بهانه گیری کودکان آیا تا به حال سرسخت‌تر از کودکی را دیده‌اید که چیزی را می‌خواهد؟ می‌تواند نق زدن برای خریدن یک خوراکی باشد، یا تلاش برای متقاعد کردن والدین به بازی با تبلت. گاهی به خاطر خستگی است و گاهی هم به خاطر عصبانیت، که کودک بهانه می‌گیرد. برخورد با بهانه گیری کودک ساده است اگر والدین چند تکنیک اولیه را بلد باشند.
چرا کودک بهانه گیری می‌کند؟
مانند هر رفتار آزاردهنده دیگری اول باید دلیل و رشته ی رفتار مشخص شود تا بتوان به خوبی با آن برخورد کرد. روانشناسان معتقدند رفتار کودک بی‌دلیل نیست. بهانه گیری کودک رفتاری آموخته شده است که در هر سنی می‌تواند مشاهده شود. کودک به آن متوسل می‌شود، زیرا زمانی در اوج ضعف، توانسته‌اند به کمک آن به چیزی که می‌خواسته برسد. به طور کلی، کودک بهانه می‌گیرد تا به خواسته‌ای که در نظر دارد، برسد.
همچنین، کودکان به سادگی تحت تاثیر تبلیغات بازار قرار می‌گیرند. بهتر است میزان مواجهه فرزندتان با تبلیغات را کاهش دهید تا از دفعات بهانه گیری او کاسته شود. این شما هستید که باید محتوایی که کودک می‌بیند، بازی‌هایی که دانلود می‌کند و فروشگاه‌هایی که در آن خرید می‌کند را انتخاب کنید.
علت بهانه‌گیری کودک می‌تواند مشکلات جسمی باشد
علت بهانه‌گیری کودک می‌تواند به خستگی، گرسنگی، درد بدنی، بیماری و حتی عوارض استرس مربوط باشد. بنابراین قبل از هر چیز پاسخ این سوالات را بررسی کنید. آیا فرزندتان شب قبل خوب خوابیده است؟ آیا او امروز بیش از حد معمول فعالیت کرده است؟ آیا او مریض است؟ آیا او نیاز به خوردن غذا یا میان‌وعده دارد؟ آیا بابت موضوعی نگران است یا استرس دارد؟ اگر فرزندتان با بیان درخواستش به صورت آرام مشکل دارد، با استفاده از مهارت‌های ارتباطی مناسب او را به حرف زدن ترغیب کنید.
شما می‌توانید با بیان علت بهانه‌گیری کودک، با صدایی آرام و مودبانه به او نشان دهید که دوست دارید چگونه با شما صحبت کند و درخواستش را بگوید. مثلا: «آهان پس تو نیاز داری بخوابی». کودک شما ممکن است متوجه نشود که بهانه‌گیری‌کردن آزاردهنده است یا حتی در شناخت نیازهایش و نحوه بیان درست آن‌ها مشکل داشته باشد. بنابراین فرزند شما نیاز به آموزش‌های ویژه در این زمینه دارد و شما در هدایت او نقش ویژه دارید. در این راستا شما می‌توانید از فعالیت‌هایی مثل ماساژ یا ریلکسیشن یا قصه‌گفتن برای آرامش‌بخشیدن به کودک استفاده کنید. برای مثال کمبود خواب تا حدود زیادی می‌تواند کودک را بهانه‌گیر کند. مقاله «فواید خواب کافی برای کودکان» به‌طور مفصل به این موضوع می‌پردازد.
دلیل بهانه‌گیری کودک می‌تواند نیاز به توجه باشد
علت بهانه‌گیری کودک ۴ ساله ممکن است این باشد که او به توجه شما نیاز دارد. درخواست جلب توجه فرزندتان را با استفاده از کلماتی که دوست دارید به جای ناله و شکایت از او بشنوید، تکرار کنید. به عنوان مثال، بگویید: «من فکر می‌کنم دلت می‌خواد دیگه کار نکنم و باهات بازی کنم. درسته؟ بجز نق زدن جور دیگه‌ای هم می‌تونی ازم بخوای باهات بازی کنم؟» همچنین می‌توانید فقط همدلی کنید و اسم احساس و هیجان کودک را به او یاد دهید. مثلا بگویید: «تو از این که نمی‌تونم الان باهات بازی کنم حسابی عصبانی شدی؟» فراموش نکنید همدلی صحیح خودش نوعی توجه به نیاز کودک به شمار می‌رود.
در صورت امکان، لحظاتی را با بازی کردن، خواندن کتاب، یا در آغوش گرفتن و صحبت کردن، با او در ارتباط باشید. اگر نمی‌توانید کاری را که انجام می‌دهید متوقف کنید، به فرزندتان توضیح دهید که چند دقیقه برای تمام‌کردن کارتان نیاز دارید و سپس برای گذراندن وقت با او زمان می‌گذارید. می‌توانید به او توضیح دهید که وقت گذاشتن برای با هم بودن برای شما هم مهم است اما بهتر است که هر کسی نیازش را شناسایی و سپس به وسیله زبان آن را بیان کند. مثلا بگوید: «مامان دلم می‌خواد بغلم کنی و باهم کتاب بخونیم».
دقت کنید فرزند شما باید بتواند از ۴ سالگی به بعد به جای بهانه‌گیری نیازهای مختلف خود را شناسایی کند و با استفاده از مهارت‌های ارتباطی مناسب به بیان آن‌ها بپردازد. اگر فرزند شما در مورد نیاز به توجه خود صحبت نمی‌کند شاید بتوانید با استفاده از مقاله «علائم کمبود محبت در کودکان» چنین نیازی را شناسایی کنید.
احساس ناکامی منجر به بهانه‌گیری کودکان می‌شود
برای کودکان ۴ ساله، بهانه‌گیری یکی از راه‌های ابراز احساسات است. در واقع خیلی از اوقات علت بهانه‌گیری کودک این است که بچه‌ها احساسات خود را درست نمی‌شناسند یا روشی برای ابراز آن را بلد نیستند. برای نمونه خیلی از اوقات وقتی به خواسته‌شان نمی‌رسند یا از چیزی ناامید می‌شوند آن را با بهانه‌گیری نشان می‌دهند. در این مواقع بهتر است با گفتن جملاتی همدلانه، عادت بهانه‌گیری را در آن‌ها کمرنگ کنید. مثلا: «به نظر می‌رسه که واقعا ناراحتی. می‌تونی علت ناراحتی یا درخواستت رو از من با کلمات بخوای؟» با انجام این کار، به او فرصتی می‌دهید تا احساساتش را بیان کند و به او نشان می‌دهید که برایتان اهمیت دارد و می‌خواهید به او کمک کنید تا برای آن‌چه که او را ناراحت می‌کند، راه‌حل پیدا کنید. شما همچنین لحن صحبتی را که می‌خواهید در آینده از آن استفاده کند را به او نشان می‌دهید.
راهکارهای کاهش دفعات بهانه گیری کودک
نق زدن و بهانه گیری کودکان هر چه کودک رشد می‌کند، درک بهتری از احساسات خود پیدا می‌کند و بهتر می‌تواند احساسات ناملایم را کنترل کند. برای کم کردن تعداد دفعات بهانه گیری کودک قوانین مشخص کنید. قبل از خروج از منزل برای فرزندتان روشن کنید که چه رفتاری از او انتظار دارید و در صورت بهانه گیری با چه مجازاتی روبه رو می‌شود.
در انیمیشن سفری به فروشگاه که توسط تیم شادآموز زیرنویس و ترجمه شده، می توانید خرید کردن بچه گربه ها با خانواده را ببینید.
اگر کودک در مدت مورد نظر رفتار خوبی داشت، به او توجه مثبت داشته باشید تا بداند که شما متوجه شده‌اید که او آزار و اذیت نمی‌کند. مثلا به او بگویید که به او افتخار می‌کنید که در طول خرید به شما کمک کرده و چیزی نخواست.
برای رفتار خوب، به کودک پاداش‌های سالم بدهید. برای مثال به او بگویید که به خاطر رفتار خوب، به پارک می‌روید یا می‌تواند توت فرنگی بخورد. پاداش مالی و مادی ندهید. برای رفتار خوب فقط پاداش‌های معنوی و غیر مادی مانند تشویق یا تفریح بدهید.
حساسیت بیش از حد کودک عاملی برای بهانه‌گیری به شمار می‌رود
نق زدن و بهانه گیری کودکان آستانه تحمل کودکان باهم متفاوت است و این یکی از دلایلی است که باعث می‌شود بچه‌ها نسبت به هر واقعه به طور متفاوت پاسخ دهند. خیلی از اوقات علت بهانه‌گیری کودک ۴ ساله این است که نسبت به هر چیزی حساسیت افراطی دارد و هر اتفاقی منجر به ناراحتی او می‌شود. این سبک رفتارها به خصوص در کودکان بهانه‌گیر ۴ ساله‌ای که دارای والدین کنترل‌گر هستند بیشتر دیده می‌شود. چون به صورت مداوم در حال کنترل شرایط در اطراف فرزندشان هستند.
این محرک‌ها می‌تواند شامل در دسترس نبودن یک غذای خاص، سر و صدای محیط هنگام خواب، بودن در یک مکان جدید یا مواردی از این قبیل باشد که برای یک کودک دیگر عادی تلقی می‌شود. در این مواقع بهتر است والدین قبل از هر چیز سبک والدگری و فرزندپروری کنترل گرایانه خود را تغییر دهند تا کودک بتواند با محیط اطرافش سازگارتر شود.
بیشتر بخوانید: اختلال زبان
برخورد با بهانه گیری کودک
اگر فرزندتان بهانه گیری می‌کند و همچنان روی خواسته‌اش پافشاری می‌کند، موارد زیر را امتحان کنید.
یک بار دیگر قوانین را به فرزندتان یادآوری کنید. به او نشان دهید که خواسته‌اش را شنیده‌اید و آن را متوجه شده‌اید. خواسته او را تکرار کنید و دلیل رد آن را بیان کنید. برای مثال می‌توانید بگویید: بله متوجه شدم که دونات می‌خواهی. به نظر خوشمزه هستند. اما امروز گلودرد داری و شکلات برایت خوب نیست.
بی‌توجهی کنید. برای کودک شفاف سازی کنید که تا وقتی بهانه گیری می‌کند، جیغ می‌زند، گریه می‌کند و مدام خواسته‌اش را تکرار می‌کند، حرف‌های او را نمی‌شنوید. مهم نیست کجا هستید، خانه خودتان، پارک، خرید یا مهمانی. در هر صورت به صحبتی که داشته‌اید پایبند باشید و به کودک توجه نکنید. به محض اینکه کودک رفتار درستی از خود نشان داد، به صحبت او توجه کنید و جواب او را بدهید.
در هنگام نه گفتن قاطع و آرام باشید. دلیل مخالفتتان را بیان کنید. اگر دلیل شما منطقی باشد، در بسیاری از موارد کودک قبول می‌کند. همچنین می‌توانید زمانی که می‌توانید خواسته او را برطرف کنید، به کودک اعلام کنید. مثلا به کودک بگویید: الان نمی‌توانید بستنی بخوریم، چون وقت ناهار است. اما بعد از ظهر که از خواب بیدار شدی، می‌توانی بستنی بخوری.
