لجبازی کودکان در تعریف مصمم بودن، سماجت و سخت کوشی به صورت مثبت در راستای رسیدن به یک یا چند هدف مفید و غلبه بر موانع موجود بر سر راه، آورده شده است. لذا تلاش و سماجت کودکی که در یک رشته ی ورزشی فعالیت دارد و برای رسیدن به موفقیت تلاش می کند با سرسختی و اصرار یا همان لجبازی کودکی دیگر بر سر اهدافی بی ارزش و جاهلانه یکسان تلقی نمی شود.
کودکان لجباز به هیچ وجه آماده ی پذیرش تغییر در شیوه ی خود نیستند. گاهی حتی هدف خاصی را دنبال نمی کنند، بلکه فقط و فقط به دنبال مخالفت و یکه تازی هستند. مثلا بی هدف از انواع غذاها ایراد گرفته و یا حاضر به پوشیدن هیچ کدام از لباس های خود نیستند.
به زبان دیگر، سرسختی و سماجت دو رو دارد که روی مثبت آن را قاطعیت و اراده ی قوی تشکیل داده و روی منفی را لجبازی و ستیزه جویی پر کرده است.
جالب است بدانید که والدینی که در روحیه ی خود از اراده ای قوی و عزمی راسخ بهره مند هستند، بسیار تمایل دارند تا فرزندانشان نیز این روحیه را داشته باشند. لذا به صورت ناخودآگاه این ویژگی را در کودکان خود پرورش می دهند.
دلایل لجبازی
- درخواست های غیرمعقول
- زیاده خواهی کودک
- عدم تمایل به انجام وظایف
- بیان خواسته ها بصورت غیرمستقیم
علت لجبازی کودکان
اولین علت لجبازی کودکان را می توان درخواست های غیر معقول آن ها دانست. کودکان به دلیل آن که هنوز درک کاملی از محیط پیرامون و روابط علت و معلولی موجود در نظام زندگی ندارند، نمی توانند بسیاری از مسائل را درک کنند. به عنوان مثال شاید در نیمه شب از شما رفتن به شهر بازی یا سینما را طلب کنند. یا در مثالی دیگر از شما بخواهند که یکی از ستارگان آسمان را برایشان تهیه کنید. گرچه در ذهن بزرگسالان، عدم تامین این موارد کاملا بدیهی است، اما از نظر کودکان این چنین به نظر نرسیده و سبب بروز لجبازی در آن ها می شود.
دومین علت شایع برای لجبازی کودکان را می توان زیاده خواهی آن ها برشمرد. کودکان به دلیل همان درک ناقصی که در بخش قبل اشاره کردیم، برایشان بسیاری از مسائل قابل فهم نیست. لذا بسیار پیش می آید که در مورد غذا، لباس، اسباب بازی و … میزان زیادی را طلب کنند، گرچه از عهده ی خوردن، پوشیدن و بازی کردن با آن ها برنخواهند آمد، اما در ابتدای کار تمام سعی خود را می کنند تا مالک همه ی آن ها شوند. در اکثر مواقع نیز با ممانعت غیر اصولی اطرافیان مواجه شده و لجبازی در آن ها پرورش می یابد.
سومین علت لجبازی کودکان نیز عدم تمایل به انجام وظایف می باشد. این که کودکان تمایلی به انجام کارهای شخصی خود نداشته باشند و بخواهند که همه ی آن ها را والدینشان به عهده بگیرند کاملا قابل تصور است. مسلما کودکان ترجیح می دهند به جای آن که اتاق خود را مرتب کنند، آن را به هم بریزند. به جای آن که لباس خود را بپوشند، این لباس توسط مادر به آن ها پوشانده شود.
غذا خوردن
در مورد غذا خوردن و سایر مسائل نیز همین امر صادق است. حتی ممکن است هنگام بازی و نقاشی از والدین بخواهند که نقاشی را کشیده و کاملا رنگ کنند و خود تنها تماشاچی باشند. در واقع آن ها ترجیح می دهند تا کارهای راحت تر را انجام داده و همواره مشغول بازی باشند. اما به هیچ وجه پذیرفتنی نیست که همه ی وظایف یک کودک را والدین او به عهده گرفته و او هیچ مسئولیتی را به عهده نگیرد.
اما علت دیگر لجبازی کودکان، بیان خواسته ها به صورت غیر مستقیم می باشد. کودکان در بسیاری موارد به دلیل آن که والدین فرصت کافی برای آن ها ندارند و یا توجه کافی به آن ها نمی کنند از لجبازی و بهانه گیری به عنوان حربه ای برای جلب توجه والدین استفاده می کنند. بنابراین شاید در پس لجبازی کودکان، نیازهای ناشناخته ی آن ها پنهان شده باشد.
در بسیاری از موارد نیز دیده شده کودک لجباز بدون آن که از لجبازی درک درستی داشته باشد و آن را درست یا غلط، خوب یا بد بداند از آن به عنوان سنگ محک واکنش اطرافیان استفاده کرده تا بداند در مواقع مختلف آن ها چه رفتاری از خود نشان می دهند.
کنترل لجبازی كودكان
بی توجهی
بی توجهی به رفتارهای نادرست کودک و عدم توجه به کودک می تواند در کنترل لجبازی و کاهش آن موثر باشد.
زمانی که کودک هیچ گونه توجهی از والدین در مقابل خواسته خود نمی بیند در پی جلب توجه والدین خود برمی آید که این امر می تواند لجبازی و نافرمانی او را کاهش دهد، این در حالی است که اگر کودک در حال لجبازی باشد و والدین با توجه بیتر به وی سعی در آرام کردن کودک داشته باشند این رفتار تشدید می شود.
قطع تماس چشمی با کودک و عدم توجه به حرف های وی می تواند به کاهش احساس لجبازی در کودکان کمک کند.
این کار ممکن است در روزهای اول سخت بنظر برسد و حتی سبب تشدید رفتار نادرست کودک شود ، ولی با تکرار این رفتار کودک نیز یاد می گیرد که با لجبازی چیزی بدست نمی آورد.
پاداش برای رفتارهای خوب
برای کنترل لجبازی کودکان دادن پاداش در مقابل رفتارهای مناسب می تواند به کاهش احساس لجبازی و نق زدن در کودک بیانجامد.
زمانی که کودک خواسته اش ار بطور معص=قول از شما می خواهد با دادن پاداش به وی می فهمانید که برای رسیدن به خواسته هایش نیازی به لجبازی و بدخلقی ندارد.
جریمه برای رفتارهای بد
زمانی که رفتار نامناسب از کودک می بینید. مانند نافرمانی به طور مکرر با تنبیه البته تنها تنبیه رفتاری مثلا اجازه ندادن برای تماشای تلویزیون و … می توان به کنترل لجبازی در کودکان کمک کرد.
تعیین حد و مرز برای کودک
زمانی که کودک بداند رفتارهای او باید در چارچوب معینی انجام شود. و نمی تواند فراتر از آن عمل کند احساس لجبازی کمتری در او ایجاد خواهد شد. ، البته این به معنی کنترل کامل رفتارهای کودک و برقراری قید و بندهای سخت برای کودک نیست.
چه زمانی برای درمان لجبازی کودک به پزشک مراجعه کنید؟
احتمالاً فرزند شما رفتار خود را به عنوان یک مشکل نمی بیند. درعوض ، او احتمالاً از مطالبات غیر معقول شکایت دارد یا دیگران را به دلیل مشکلات سرزنش می کند. اگر کودک شما علائمی را نشان می دهد. که ممکن است نشان دهنده. اختلال نافرمانی مقابله ای یا سایر رفتارهای مخرب باشد. ، یا شما از توانایی والدگری برای فرزندتان نگران هستید. از یک روانشناس کودک یا یک روانپزشک کودک با تخصص در مشکلات رفتاری مک بگیرید. مرکز علوم اعصاب و روانشناسی سایبر با سابقه موفق در درمان، آماده پاسخگویی به سوالات شما می باشد.
عوارض کودکان دچار اختلال نافرمانی
کودکان و نوجوانان دارای اختلال نافرمانی مقابله ای ممکن است. در خانه با والدین و خواهران و برادران ، در مدرسه با معلمان و در محل کار. با سرپرستان و دیگر شخصیت های مرجع مشکل داشته باشند. كودكان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای ممكن است در برقراری روابط و دوستانه به مشکل بخورند.
بیشتر بخوانید: چرا کودکان و نوجوانان به درمان روانشناسی نیاز دارند
اختلال نافرمانی مقابله ای ممکن است منجر به مشکلاتی از قبیل:
- عملکرد ضعیف مدرسه و کار
- رفتار ضد اجتماعی
- مشکلات کنترل تکانه
- اختلال در مصرف مواد
- خودکشی کردن
بسیاری از کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله ای اختلالات سلامت روان دیگری نیز دارند ، از جمله:
اختلال کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD)
اختلالات رفتاری
افسردگی
اضطراب
